بانک های ایران در اختیار سپاه پاسداران

میزان خبر: بانك انصار در خدمت شهروندان"؛ اين روزها اين تيزر تبليغي به طور مكرر از سیمای جمهوری اسلامی پخش مي شود.بانک انصار يك موسسه مالي بود كه با مجوز بانك مركزي به يك بانك خصوصي بدل شد؛ همان طور که "موسسه مهر ايرانيان" و "صندوق قرض الحسنه قوامين" نيز مجوز بانك شدن را دريافت كرده اند. اين موسّسات، همگی متعلق به نهاد هاي نظامي جمهوری اسلامی هستند؛ انصار و مهر ايرانيان توسط سپاه تأسیس شده و قوامين به نيروي انتظامي تعلق دارد.
به گفته رييس بانك مركزي، سرمايه تاسيس بانك خصوصي 200ميليارد تومان است كه بايد 35درصد از اين مقدار در اختيار بانك مركزي قرار گيرد. بسياري از آگاهان اقتصادي چنین روندی در تاسيس بانك خصوصي توسط نظامیان را بي ارتباط به مسايلي چون پول شويي وفرار از تحريم هاي بين الملي نمي دانند به ویژه اينكه هفته پيش، خبري در رسانه هاي عربي منتشر شد كه وزير كشور بحرين به خاطر كمك به پول شويي سپاه پاسداران درمنطقه از مقام خود عزل شد و يك هفته به زندان افتاد. مقامات مسئول این ماجرا را تکذیب کردند اما تحقيقات در اين خصوص هنوز ادامه دارد.


امتیازات بانك هاي خصوصي

با انقلاب اسلامي همه بانك هاي موجود در كشور طبق اصل 44 دولتي شدند وسالها بود كه بانك های خصوصي، مجالي در سياست هاي اقتصادي كشور نمي يافتند. اما سرانجام در سال 77 بانك مركزي، موافقت خود را با تاسيس بانک خصوصی اعلام كرد و آيين نامه اين كار نوشته شد؛ اما بانك هايي چون پارسيان و اقتصاد نوين بعد از سال 80 توانستند به عرصه بانكداري كشور وارد شوند و فعاليت بانكداري در ايران را تحرك و پويايي خاصي ببخشند.

چنین بود که به گفته تحلیلگران اقتصادی بانک های خصوصی توانستند با ارتقاء نحوه برخورد با مشتري، پرداخت و دريافت پول به طور همزمان (Online) در تمام شعبه ها، ارائه خدمات بانكي از طريق سايت اينترنتي (مثل خريد بليت هواپيما و قطار)، ارائه خدمات كارت به مشتريان، ارسال صورتحساب‌ ماهانه براي مشتريان، ايجاد حساب‌هاي پشتيباني جهت پرداخت سود به حساب‌هاي جاري، طرح فروش گواهي سپرده با نرخ سود شناور و سرانجام ايجاد رابطه با موسسات بين‌المللي (مانند بانك توسعه اسلامي و بانك جهاني و بانك‌هاي بين‌المللي) توانستند فضاي راكد بانكداري كشور را بشکنند و تحرکی تازه پدید آورند.

انصار واصل 44 قانون اساسی

با روي كار آمدن دولت نهم، سپاه پاسداران به وضوح چهره اقتصادي نيز يافت و قرارگاه خاتم به عنوان سمبل اين جريان در بخش هاي مختلف (نفت، گاز، راهسازي و سد سازي) وارد عرصه اقتصاد وصنعت شد؛ اما تامين مالي فعاليت هاي خود را به عنوان يك پيمانكار از طریق دولت پي گيري کرد.

دولت نیز در اين راستا قرارگاه خاتم و سپاه را در تنگنا نمي گذاشت و از موارد این پشتیبانی مالي، پروژه فاز 15و16 پارس جنوبي ويا خط لوله گاز از عسلويه به ايرانشهر را می توان نام برد.

اما اين براي سرداران سپاه با عنوان های تازه "مديران پروژه ها" کافی نبود. چرا که بوروكراسي پيچيده دولتي كه هر پرداختي را با ضوابط خاصي دنبال مي كند دشواری هایی برای سپاه به همراه داشت. با توجه به همین مشکل بود که سردار قاسمي فرمانده قرارگاه خاتم، مهرماه سال گذشته در كنفرانس "تامين مالي صنعت نفت" آشكارا از سختي تامين مالي به شيوه دولتي سخن راند و خواهان پياده سازي روشهاي جايگزين شد. این دیدگاه کافی بود تا چندي بعد رييس كل بانك مركزي خبر موافقت شوراي پول واعتبار با تاسيس بانك انصار را اعلام کند.

به گزارش بي بي سي بانک جدید انصار حدود بیست سال پیش و بعد از پایان جنگ هشت ساله با عراق به عنوان صندوق قرض الحسنه انصارالمجاهدین فعالیت خود را آغاز کرد و در دولت محمود احمدی نژاد به موسسه مالی تبدیل شد و اکنون در شرف تبدیل شدن به بانک است.

علاوه بر این، یک نهاد مالی دیگر وابسته به سپاه پاسداران نیز آماده تبدیل شدن به بانک است. موسسه مالی و اعتباری مهر وابسته به بسیج، مقدمات تبدیل به بانک را فراهم کرده و به زودی این موسسه نیز تبدیل به بانک می شود.

نهادهای نظامی در سالهای اخیر، صندوق های قرض الحسنه خود را تبدیل به موسسات مالی و اعتباری کرده و فعالیت های خود را در بخش های پولی گسترش داده اند و اکنون سعی دارند تا این موسسات را به بانک تبدیل کنند.

صندوق قرض الحسنه قوامین وابسته به نیروی انتظامی نیز وضعیتی مشابه دارد. همه این نهادهای مالی روزی صندوق قرض الحسنه بودند اما بعد از مشکلاتی که صندوق های قرض الحسنه در اوایل دهه هشتاد خورشیدی با آن مواجه شدند، تغییر ماهیت دادند.
موسسه مالی و اعتباری مهر نيز قبلا با نام صندوق قرض الحسنه بسیجیان فعالیت می کرد وبانک مرکزی نسبت به فعالیت بانکی این گروه که مجوز رسمی از بانک مرکزی نداشتند معترض بود. سرانجام نیز در سال 87 با همراهی دولت، این گروه از صندوق های قرض الحسنه به موسسات مالی و اعتباری تبدیل شدند.

با رسمی شدن فعالیت های بانکی از سوی این موسسات، برخی از آنها تغییراتی در اسامی خود دادند تا وجهه نظامی آنها به چشم نیاید.صندوق قرض الحسنه بسیجیان از این دسته بود که نامش را به موسسه مالی و اعتباری مهر تغییر داد. این موسسه اکنون با ایجاد یک شرکت سرمایه گذاری به نام مهر اقتصاد ایرانیان حضور پررنگی در بازار بورس دارد و سهام برخی شرکت های بزرگ دولتی که در قالب اصل ۴۴ عرضه شده را خریداری کرده است.


دور زدن تحريم هاي بانكي

در حال حاضر سپاه پاسداران علاوه بر این دو موسسه مالی که فعالیت های آنها در دولت احمدی نژاد گسترش یافته، از طریق برخی نهادهای وابسته نظیر قرارگاه خاتم الانبیاء و بنیاد تعاون سپاه نیز به فعالیت های گسترده اقتصادی مشغول است.سايت دويچه وله در گزارشي به نقل از احمد علوي (اقتصاد دان) نوشته ارتباط سیاسی کاملا مستقیمی بین روی کار آمدن دولت نهم و دهم و حاکمیت سپاه بر ارکان اقتصادی وجود دارد. اصل ۴۴ قانون اساسی دایر بر خصوصی سازی اقتصاد ایران است اما اجرای آن، سیطره حكومت و دولت بر اقتصاد را کاهش می‌دهد. بنابر این تحلیل، مقامات می‌خواهند این قانون به شکل صوری اجرا شود اما قدرت خود را از دست ندهند.


پول شويي سپاه در بحرين

همراه با این تحولات روز سوم فروردين، رسانه هاي منطقه ای خبر از بازداشت و عزل وزير كشور بحرين دادند؛ علت اين اقدام همكاري منصور بن رجب با سپاه پاسداران در عمليات پول شويي گزارش شده بود. در این پرونده از علي جنتي سفير ايران در كويت و فرزند آیت الله جنتی دبیر شورای نگهبان، نيز نامی به میان آمد اما حسین امیرعبداللهیان، سفیر ایران در بحرین گفت که سپاه پاسداران در پرونده پول‌شویی وزیر کشور بحرین نقشي نداشته است.

سپاه پاسداران نسبت به این اتهامات واکنشی نشان نداده هرچند وزیر کشور بحرین که دربازداشت به‌سر می‌برد اتهام‌ همکاری با سپاه پاسداران را رد کرده است.منابع خبری می گویند: گويا منصور بن رجب مي خواسته چكي 6ميليون يورويي را كه منشا آن از سپاه بوده را در بانكي در بيروت نقد كند. رسانه هاي عربي منشإ اين پول را تجارت مواد مخدر دانسته و با اين انتقال در واقع يك عمليات پول شويي را گمانه زنی کرده اند.

آگهی "بانك انصار در خدمت شهروندان" طي روزهاي آينده هم از سیمای جمهوری اسلامی پخش مي شود و گمانه هاي منفي عليه فعاليت اقتصادي سپاه كه از راهسازي شروع شد وبه بازار مالي وسرمايه وبانكداري كشيده شده است موج بيشتري مي گيرد اما سپاه در افكار عمومي و رسانه ها تلاشي براي رفع ابهامات از خود نمي كند و به گفته برخی از سرداران، ورود به حوزه هاي مختلف اقتصادي را حق خود مي داند.

منبع:روزآنلاین