نیویورک تایمز: به راه انداختن جنگ برای مهار جنبش سبز؟

نیویورک تایمز از رفتار اخیر ایران در پرونده هسته ایش اخیرا تحلیلی به قلم دیوید سنگر داشت که روزبه مدرسی ترجمه آنرا در اختیارسايت جرس گذاشته است:

وقتی که ایران در سپتامبر گذشته درحال ساختن تاسیسات مخفی غنی سازی اتمی زیرزمینی در یک پایگاه نظامی نزدیک قم گرفتار شد ، رهبران کشور تایید کردند در حالیکه تاسیسات هسته ای تحت تهدید مستمر برای حمله هستند راه دیگری نداشتند، آنها گفتند که تنها یک احمق ممکن است این تاسیسات را را در فضای باز ایجاد کند.

حالا شگفتی دو هفته پیش بازرسان بین اللملی را تصور کنید زمانی که مشاهده کردند که ایران تمام ذخیره سوخت هسته ایی کم غنی شده خود را به تاسیسات روی زمین منتقل کرد. کویی،همانطور که یک مقام رسمی متذکر شده، هدف علامت گذاری شده باشد.

چرا متحمل چنین ریسک بزرگی میشوند؟
این راز موضوع بحث پر حرارتی بین کسانی است که میخواهند از نیات ایران رمزگشایی کنند. تئوری ها از عجیب تا معمولی دسته بندی میشوند. بنابر یکی از آنها ، ایران در واقع در حال تحریک کردن اسرائیلی هاست تا اول حمله کنند. بنابر تئوری دیگر، این تنها تشدید مواجهه با غرب برای گرفتن امتیاز بیشتر در مذاکرات است. ساده ترین توضیح، و همان که تیم اوباما تایید میکند، آنست که ایران با کمبود کانتینرهای مناسب برای ذخیره سوخت رادیواکتیو مواجه بوده است، و میبایست همه چیز را جابه جا میکرده است.

این بحث عمق سردرگمی درباره اهداف رهبری ایران را منعکس میکند. از اکتبر،وقتیکه ایران به طور اصولی با انتقال بیشتر ذخیره هسته ای خود به خارج از کشور موافقت کرد تا بتواند تبدیل به سوخت برای رآکتور پزشکی شود، مجموعه ایی از رفتارهای غیر قابل توضیح وجود داشته است. رئیس جمهور احمدی نژاد از تجلیل تا عدم حمایت از این موافقت نامه نوسان داشته است. این کشور اعلام کرده است که به زودی 10 کارخانه جدید غنی سازی خواهد ساخت. عددی که ظرفیتش را ندارد. اعلام شده است که جواب تمام سوالات مطروحه بازرسان درباره فعالیتهای پنهانی درباره تسلیحات را داده است.در حالیکه بازرسان میگویند که پاسخی از نیمه سال 2008 ارائه نشده است.

پس در حالیکه واشنگتن و متحدانش عمیقا درگیر ارزیابی توانایی تکنیکی ایران هستند، آنها هنوز دارند تلاش میکنند تا نیات سیاسی ایران را پیشگویی کنند. علی رغم شواهد قابل ملاحظه ایی که ایالات متحده و اسرائیل حداقل تا حدی با نفوذ به برنامه ایران بدست آورده اند- مثل ربودن دانشمندان ، بدست آوردن عکس از داخل تاسیسات و دستیابی به اطلاعات کامپیوتری از برنامه اتمی- آنها هنوز مطمئن نیستند که آیا ایران به دنبال بمب هسته ایی هست، یا صرفا بدنبال توانایی برای ساختن آن، یا حتی صرفا بدنبال نمایش این توانایی است. همانگونه که یکی از مشاوران ارشد اوباما اواخر سال گذشته گفت، " ما تقریبا برای 30 سال به طور کامل درباره اینها اطلاعات غلطی داشتیم".

آنچه کل این بازی حدس زدن را دشوار کرده است تنها یک جمله در یکی از گزارشهای خشک آژانس بین اللملی انرژی بود. گزارش میگفت که در 14 فوریه، با حضور بازرسان، ایرانیان 4300 پوند اورانیوم کم غنی شده را از انبارهای زیرزمینی به کارخانه کوچکی منتقل کردند و اعلام کردند که آنرا تا غلظت 20 درصد خلوص غنی خواهند کرد. (80تا 90 درصد خلوص برای ساخت سلاح مورد نیاز است ، که یک فاصله تکنیکی نسبتا کم از 20 درصد است.)

ظاهرا، این جابجایی معنی نداشت،ایران برای اهداف ظاهریش که سوخت رسانی به یک رآکتور در تهران که ایزوتوپهای پزشکی است به این مقدار سوخت نیاز ندارد. اضافه براین سوخت الان در فضای باز است، جایی که یک حمله هوایی، یا حتی یک تصادف یا آتش سوزی میتواند آنرا نابود کند.

مقامات آمریکایی ها و اروپایی کمتردرباره اطلاعات خواهند گفت . چراکه مسابقه حدس زدن 3 تا از ظریفترین موضوعات را در این بحث متذکر میشود. آیا اسرائیل به تاسیسات حمله خواهد کرد، آیا هنوز زمان برای متوقف کردن برنامه ایران از طریق قطعنامه و دیپلماسی باقی است؛ و چه کسی در واقع ایران و برنامه هسته ائیش را کنترل میکند. یکی از مسوولان ارشدی که استراتژی ایران را بررسی میکند پس از یک جلسه کاخ سفید در هفته گذشته در پی افشا ی آژانس اتمی گفت:"توضیح تکنیکی وجود ندارد، انگیزه های دیگری در میان است".

عجیبترین گمانه زنی- که درعین حال بیشتر از همه راجع به آن صحبت میشود- آنست که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حال تشویق کردن به یک حمله است تا کشور را- پس از هشت ماه تظاهرات خیابانی که در آن میلیونها ایرانی حکومت را به چالش کشانده اند-متحد کند. همانطور که یک دیپلمات ارشد اروپایی پنج شنبه متذکر شده است، یک حمله نظامی اسرائیلی ممکن است "بهترین چیز" برای رهبری ایران باشد، چراکه ایرانیان را بر علیه یک دشمن ملی متحد میکند.

این به برخی از ایرانیان بهانه ای میدهد که شدیدا بدنبال بیرون کردن بازرسان و رد کردن پیمان عدم گسترش تسلیحات اتمی هستند. این امر ایران را در موقعیت کره شمالی قرار میدهد که آزادانه میتوانند بمب یا سوخت تواید کنند بی آنکه بازرسان اخطاری دهند.

برخی دیگر،مثل برخی مقامات کاخ سفید، میگویند که به این تئوری باوری ندارند. انها استدلال میکنند که ایران به سختی تلاش کرده تا اورانیوم کم غنی شده را بدست آورد. کنث پولاک محقق موسسه بروکینگز ، که به تازگی یک همایش یک روزه درباره اتفاقات پس از حمله اسرائیل به تاسیسات اتمی ایران برگزار کرده است، میگوید" من واقعا شک دارم که ایران بدنبال تحریک اسرائیل باشد تا به او حمله کند". "این برای ایران تحقیر آمیز خواهد بود" او تصور میکند که ایران باید تلافی کند،"و" پیامدهای مواجهه به سمتی میرود که کسی نمی تواند پیش بینی کند".

آقای پولاک در بین آنهایی قرار میگیرد که به تبیین های جلوگیری کننده از خطر مشکوک است. ایرانی ها روشن کرده اند که دوست ندارند که مذاکره کنندگانشان به با توافقی برای مبادله سوخت تنها برای مصارف رآکتور پزشکی به خانه برگردند. با جابه جایی ذخیره سوخت به کارخانه غنی سازی، در صل دارند تهدید میکنند که همه را به درجه سوخت نزدیک بمب تبدیل میکنند- و شاید ایالات متحده را به بازگشایی مذاکرات مجبور کنند.

ولی ساده ترین توضیح ، که طرفداران آن میگویند آنست که ایران گزینه دیگری نداشته است. سوخت در یک ظرف بزرگ انبار شده بود.وقتی که کسی فرمان داد که سوخت برای فرستادن به یک سانترفیوژ بزرگتر برای غنی سازی بیشتر فرستاده شود، مهندسان آنرا به تنها مکان دردسترس منتقل کردند- که تاسیسات روباز بود. یا آنطور که یک مامور اطلاعاتی آمریکا میگوید. "شما نمیتوانید احتمال اینرا رد کنید که این یک مساله احساسی باشد".

علت هرچه باشد،مقامات نظامی میگویند که این یک لحظه وسوسه انگیز برای اسرائیل است. تشکیلات اوباما به روشنی میخواهد که مطمئن شود که اسرائیل عملیات نظامی نمیکند. در هفته های اخیر مشاور امنیت ملی و مشاوران نظامی را به اسرائیل فرستاده اند تا مطمئن شوند غافلگیری نظیر آنچه در حمله سال 2007 اسرائیل به رآکتور اتمی در حال ساخت سوریه رخ داد در کار نیست،در ان مورد، اسرائیلی ها هشدار کمی درباره تصمیم به حمله به کاخ سفید دادند.